Gepost op 24 March 2017 | Catégorie: Uncategorized .
In samenwerking met Bike to Work[1] en Janssen Pharmaceutica[2], voerde VAB in het kader van de “Bike of the Year”-verkiezing een enquête uit bij meer dan 3.500 werknemers die de fiets gebruiken om naar het werk te gaan. Dit is de grootste enquête ooit uitgevoerd in België bij fietsende werknemers. De resultaten van de enquête zijn duidelijk: de komst van de elektrische fiets en de speed pedelec[3] heeft het potentieel aan fietsers aanzienlijk verhoogd. Als we kijken naar het aandeel elektrische fietsers in het woon-werkverkeer, is dat op enkele jaren tijd naar 16% gegaan. De speed pedelec wordt gebruikt door een kleinere groep, namelijk 2%. Maar uit de enquête wordt ook duidelijk dat deze twee groepen fietsers ook speciale noden hebben. Voor hen is bijvoorbeeld ook de fietsinfrastructuur belangrijker. De belangrijkste conclusies:
- De elektrische fiets is een grote stimulans voor het fietsgebruik bij woon-werkverkeer
- Fietsinfrastructuur is nog belangrijker voor elektrische fietsers
- Bedrijven spelen zelf een grote rol om werknemers aan het fietsen te krijgen
- Slechts 1 op 3 fietsers draagt de helm voor woon-werkverplaatsingen, in tegenstelling tot meer dan 9 op 10 voor sportieve ritten
- 40% van de deelnemers aan de enquête is de afgelopen 2 jaar met de fiets gevallen
- Het gezondheidsaspect en de files zijn de belangrijkste redenen om met de fiets naar het werk te gaan
1. De elektrische fiets is een grote stimulans voor het fietsgebruik bij woon-werkverkeer
a) De elektrische fiets is een belangrijke reden om vaker naar het werk te fietsen
We vroegen in de enquête naar de belangrijkste redenen om voor de fiets te kiezen om naar het werk te gaan. 34% van de respondenten geeft aan dat de komst van de elektrische fiets een (zeer) belangrijke reden is. Uiteraard is dit belangrijker voor de werknemers die nu met de elektrische fiets (93%) of de speed pedelec (89%) naar het werk gaan. Uit de enquête blijkt ook dat een elektrische fiets zou bij 6 op de 10 werknemers die weinig fietsen een extra stimulans zou zijn om vaker naar het werk te fietsen. Verder in deze perstekst zal blijken dat het gezondheidsaspect en de files de belangrijkste redenen zijn om vaker naar het werk te fietsen.
Dat de elektrische fiets ook aan een opmars bezig is, wordt bewezen door het feit dat 40% van de werknemers die naar het werk fietsen overwegen om in de toekomst een elektrische fiets te gebruiken om naar het werk te fietsen: 3% binnen het jaar, 5% binnen de twee jaar en 32% als ze wat ouder zijn.
b) De elektrische fiets verhoogt de potentiële fietsbare woon-werkafstand aanzienlijk
Als we kijken naar de afstand die gefietst wordt, zien we dat de afstand voor het woon-werkverkeer met de komst van de elektrische fiets en de speed pedelec een groot stuk is uitgebreid. Algemeen genomen zien we dat 56% van de fietsende werknemers die de fiets gebruiken voor het hele traject dichter dan 10 km bij hun werk vandaan wonen. Dit wil ook zeggen dat 44% verder dan 10 km moet fietsen.
Bike to Work gebruikt volgende ideale afstanden voor de fiets in woon-werkverkeer:
- Gewone fiets – tot 7,5 km
- Elektrische fiets – tot 15 km
- Speed pedelec – tot 25 km
Uit de enquête blijkt zelfs dat de gefietste afstand met de elektrische fiets en de gewone stadsfiets nog groter is: 81% van de werknemers met gewone stadsfiets fietst tot 10 km naar het werk. 88% van de werknemers met elektrische fiets, fietst tot 20 km naar het werk en zelfs 1 op 10 fietst meer dan 21 km. De speed pedelec wordt dan weer vooral gebruikt voor langere afstanden naar het werk: 45% van de werknemers met speed pedelec fietsen meer dan 25 km naar het werk. De speed pedelec wordt nauwelijks (5%) gebruikt voor afstanden minder dan 10 km.
Hoever fietsen werknemers die enkel de fiets gebruiken voor woon-werkverkeer?
| ≤ 5 km | 6-10 km | 11-15 km | 16-20 km | 21-25 km | >25 km | |
| gewone stadsfiets | 48% | 33% | 11% | 5% | 1% | 2% |
| elektrische fiets | 16% | 32% | 21% | 19% | 6% | 6% |
| speed pedelec | 0% | 5% | 9% | 17% | 24% | 45% |
| algemeen | 29% | 27% | 16% | 10% | 7% | 11% |
c) De (snelle) elektrische fiets zorgt ervoor dat er meer auto’s uit het verkeer gehaald worden bij woon-werkverkeer
Als we kijken hoe de fietsers vroeger naar het werk reden zien we dat vooral de elektrische fiets en de speed pedelec de werknemers uit de auto gekregen hebben. 92% van de werknemers die de speed pedelec gebruiken om naar het werk te gaan, gebruikten voordien de auto en dit geldt voor 79% van de gebruikers van de gewone elektrische fiets. Het tweede belangrijkste vervoermiddel dat vervangen wordt door de fiets is het openbaar vervoer. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat het openbaar vervoer vaak mee moet aanschuiven in de file en dat de maximum capaciteit van het openbaar vervoer op bepaalde lijnen bereikt is. Andere mogelijke verklaringen zijn de afstand tot de halte van het vertrek- of bestemmingsadres of de frequentie van het openbaar vervoer.
Welk vervoermiddel vervangt de fiets?
| auto | trein | openbaar vervoer | motor | te voet | geen (altijd met de fiets) | |
| gewone stadsfiets | 62% | 2% | 8% | 1% | 2% | 25% |
| elektrische fiets | 79% | 3% | 7% | 1% | 1% | 9% |
| speed pedelec | 92% | 5% | 2% | 0% | 0% | 1% |
De komst van de elektrische fiets heeft dus niet alleen het aantal fietsers verhoogd, maar ook de potentiële woon-werkafstand met de fiets doen toenemen.
2. Fietsinfrastructuur is nog belangrijker voor elektrische fietsers
a) Fietsostrades en gescheiden fietspaden zijn belangrijk voor de veiligheid van (elektrische) fietsers
In onze enquête probeerden we ook een zicht te krijgen op hoe de fietsroute van de werknemers eruit ziet. Het vaakst rijden de werknemers in de bebouwde kom zonder fietspad (55%) of op een fietspad net naast de rijbaan (55%). 44% rijden op de route naar het werk op een afgescheiden fietspad. 14% rijden over een landweg en 13% rijden over een fietsostrade. Het zijn vooral de werknemers die op meer dan 16 km van het werk wonen, dus vooral ook de gebruikers van de elektrische fiets en de speed pedelec, die over de fietsostrades fietsen.
Hoe ziet de fietsroute naar het werk eruit?
| Kom ik vaak/altijd tegen | ≤ 5 km | 6-10 km | 11-15 km | 16-20 km | 21-25 km | >25 km | gemiddeld |
| Bebouwde kom zonder fietspad | 60% | 59% | 50% | 61% | 53% | 58% | 55% |
| Fietspad net naast de rijbaan | 51% | 55% | 53% | 49% | 53% | 54% | 55% |
| Afgescheiden fietspad | 36% | 49% | 49% | 38% | 49% | 39% | 44% |
| Landweg | 7% | 14% | 17% | 20% | 27% | 24% | 14% |
| Fietsostrade | 5% | 11% | 15% | 23% | 21% | 20% | 13% |
Als we dan vragen kijken naar de tevredenheidsgraad over de fietsinfrastructuur op vlak van comfort en kwaliteit , zien we dat de fietsostrades en afgescheiden fietspaden het best scoren:
Beoordeling op vlak van kwaliteit: ik vind mijn route (zeer) comfortabel
- Fietsostrade: 67%
- Afgescheiden fietspad: 51%
- Landweg: 47%
- Fietspad net naast de rijbaan: 29%
- Bebouwde kom zonder fietspad: 26%
b) Gebruikers van de elektrische fiets vragen een aangepaste fietsinfrastructuur
Als we vragen naar de grootste ergernissen op weg naar het werk, zien we ook grote verschillen tussen het soort fiets waar men mee naar het werk rijdt. Voor pendelaars met een elektrische fiets of speed pedelec is de fietsinfrastructuur en het verkeersgedrag van de automobilisten een grotere ergernis dan voor de pendelaars met een gewone fiets. De verkeersdrukte is dan weer minder belangrijk voor fietsers met een speed pedelec.
Wat zijn de belangrijkste ergernissen op weg naar het werk (is een (grote) ergernis)?
| algemeen | gewone fiets | elektrische fiets | speed pedelec | |
|
59% | 57% | 55% | 61% |
|
54% | 48% | 61% | 65% |
|
42% | 44% | 41% | 22% |
|
27% | 24% | 29% | 34% |
|
27% | 24% | 32% | 42% |
|
29% | 22% | 39% | 52% |
Uit de enquête blijkt dus duidelijk dat fietsers in het woon-werkverkeer nood hebben aan een aangepaste fietsinfrastructuur en dat er meer nood is aan afgescheiden fietspaden en fietsostrades, maar ook dat de fietsinfrastructuur beter onderhouden moet worden (61% van de elektrische fietsers stoort zich aan de slechte staat van de fietspaden).
3. Bedrijven zelf spelen een grote rol om werknemers aan het fietsen te krijgen
In de enquête vroegen we ook naar zaken die de werkgever kan doen om het fietsgebruik te stimuleren. We stelden deze vraag enkel aan werknemers die nu slechts een paar keer per jaar met de fiets naar het werk gaan.
De top-5 van stimulerende maatregelen:
- Maximale fietsvergoeding: 85% vinden dit een (zeer) goede stimulans
- Douches op het werk: 73%
- Gratis fietsbijstand: 68%
- Goede fietsstalling op het werk: 68%
- Elektrische fiets: 59%
- Een bedrijfsfiets: 48%
Een elektrische fiets zou dus bij 6 op de 10 werknemers die weinig fietsen een extra stimulans zijn om vaker naar het werk te fietsen. 60% van deze werknemers wonen op 11 tot 25 km van het werk en zou dus perfect de elektrische fiets of de speed pedelec kunnen gebruiken om naar het werk te gaan. 16% van hen wonen op minder dan 10 km van het werk.
Een bedrijfsfiets kan 1 op 2 werknemers overtuigen om vaker naar het werk te fietsen
Als de werkgever een fiets ter beschikking stelt, zou dit 48% van de werknemers die nu slechts een paar keer per maand of per jaar naar het werk fietsen overtuigen om vaker met de fiets te gaan werken. Hoe de werkgever deze fiets dan moet ter beschikking stellen, daarover zijn de meningen verdeeld. 30% vinden dat de werknemer deels moet tussenkomen, 25% zien dan weer een goede formule in een groepsaankoop.
| Vindt u dat uw werkgever u zou moeten ondersteunen in de aankoop van een fiets? | |
| Neen, ik koop zelf wel een fiets | 28% |
| Ja, de werkgever zou mijn fiets volledig moeten betalen | 17% |
| Ja, de werkgever zou deels moeten tussenkomen in de aankoop | 30% |
| Ja, de werkgever zou via een groepsaankoop een goedkopere fiets kunnen aanbieden | 25% |
4. Slechts 1 op 3 fietsers draagt de helm voor woon-werkverplaatsingen, in tegenstelling tot meer dan 9 op 10 voor sportieve ritten
Opvallend is dat de respondenten de helm veel vaker dragen voor sportieve ritten dan voor woon-werkverplaatsingen. Slechts 36% van de respondenten dragen de helm meestal tot altijd voor hun woon-werkverplaatsingen, ten opzichte van 95% voor sportieve ritten.
In welke mate dragen we onze helm?
| meestal tot altijd | |
| sportieve ritten | 95% |
| woon-werkverplaatsing | 36% |
| recreatieve fietstochten | 22% |
| dagelijkse verplaatsingen (bv. boodschappen) | 8% |
VAB is echter geen voorstander van het verplicht dragen van een fietshelm, want 28% van de fietsende werknemers geven aan dan minder te zullen fietsen.
In welke mate zou de verplichting van de helm een impact hebben op het fietsen?
| geen impact | 72% |
| ik zou een beetje minder fietsen | 16% |
| ik zou veel minder fietsen | 9% |
| ik zou niet meer fietsen | 3% |
5. 40% van de deelnemers aan de enquête is de afgelopen 2 jaar met de fiets gevallen
Toch komen we tijdens onze route naar het werk ook vaak onveilige situaties tegen: 40% van de deelnemers aan de enquête zijn de afgelopen 2 jaar gevallen met de fiets op (terug)weg naar het werk. Opvallend is ook dat de fietsers met elektrische fiets (46%) en speed pedelec (52%) nog vaker vielen, en dat ze werknemers met een gewone stadsfiets minder vielen (33%). Opvallend is dat de weersomstandigheden in meer dan de helft van de gevallen een belangrijke oorzaak waren van de val. Voor de speed pedelec is de slechte weginfrastructuur ook in 1 op 2 gevallen een belangrijke oorzaak van het ongeval geweest.
Wat was de oorzaak van de valpartij (meerdere antwoorden mogelijk)
| Gewone stadsfiets | Elektrische fiets | Speed pedelec | |
| De slechte weersomstandigheden | 57% | 54% | 41% |
| De slechte weginfrastructuur | 21% | 32% | 55% |
| Een botsing met een wagen | 19% | 20% | 23% |
| Plots moeten uitwijken | 19% | 26% | 27% |
23% van de werknemers die vielen, waren tijdelijk arbeidsongeschikt (waarvan 10% meer dan een week). Opvallend is dat de werknemers die vallen met de speed pedelec vaker voor meer dan 1 week arbeidsongeschikt zijn: 23% ten opzichte van de stadsfiets (10%) en de elektrische fiets (14%)
Was u arbeidsongeschikt na de val?
| Gewone stadsfiets | Elektrische fiets | Speed pedelec | |
| Neen | 78% | 74% | 73% |
| Ja, minder dan 1 week | 12% | 12% | 5% |
| Ja, minder dan 1 maand | 7% | 11% | 14% |
| Ja, meer dan 1 maand | 3% | 3% | 9% |
6. Het gezondheidsaspect en de files zijn de belangrijkste redenen om met de fiets naar het werk te gaan
Hoewel eerder al bleek dat de fietsvergoeding een belangrijke stimulans is om werknemers aan te moedigen om met de fiets te komen werken, is dat niet de belangrijkste reden waarom we de fiets nemen om te gaan werken. Het gezondheids- en sportieve aspect is voor de fietsende werknemers de belangrijkste reden. 90% van de respondenten geven bovendien ook aan zich effectief fitter te voelen nu ze met de fiets naar het werk komen. Dat de fietsinfrastructuur de afgelopen jaren verbeterde, is ook belangrijk voor de respondenten. Ook de files waar we met de wagen en het openbaar vervoer in staan, is een reden om over te schakelen op de fiets. Uiteraard is de komst van de elektrische fiets ook een erg belangrijke reden voor de werknemers die nu met de elektrische fiets (93%) of de speed pedelec naar het werk gaan. Ook voor hen blijft het gezondheidsaspect echter belangrijk. Voor werknemers die met de speed pedelec komen is de fietsvergoeding ook opvallend belangrijk. Dit valt te verklaren doordat de afstand die zij afleggen naar het werk beduidend langer is.
Waarom kiezen we voor de fiets om naar het werk te gaan? (Zeer) belangrijke reden:
| algemeen | gewone stadsfiets | elektrische fiets | speed pedelec | |
| 1. Het gezondheidsaspect | 82% | 82% | 80% | 75% |
| 2. om sportieve redenen | 78% | 75% | 75% | 79% |
| 3. files met de wagen, het openbaar vervoer | 68% | 69% | 69% | 71% |
| 4. verbetering van de fietsinfrastructuur | 67% | 62% | 75% | 82% |
| 5. fietsvergoeding | 56% | 50% | 65% | 86% |
| 6. wijziging in privé- of werksituatie | 40% | 44% | 39% | 29% |
| 7. stiptheid van het openbaar vervoer | 35% | 39% | 35% | 29% |
| 8. de komst van de elektrische fiets | 34% | 10% | 93% | 89% |
8. Bij hevig regenweer gaat 7 op de 10 toch met de fiets naar het werk
Uit de enquête blijkt dat 67% van de fietsende werknemers bij regenweer toch met de fiets naar het werk gaan. 63% nemen hiervoor voorzorgen qua uitrusting (regenpak, extra verlichting, enz.) en 4% stellen het vertrek even uit. Het zijn vooral de werknemers die met de stadsfiets naar het werk gaan, die toch met de fiets gaan: 72% in totaal.
Bijna 1 op 4 fietsende werknemers neemt dan weer de auto bij hevig regenweer. Hier zien we dat het vooral de werknemers met de speed pedelec, die ook de grootste woon-werkafstand moeten afleggen, zijn die de auto nemen. Wat ook opvalt, is dat men vooral de auto kiest, wanneer men niet met de fiets naar het werk gaat, en dat het openbaar vervoer voor minder dan 1 op de 10 een alternatief is.
Wat doet u bij hevig regenweer?
| ik ga toch met de fiets (met regenkledij) | ik neem de auto | ik stel mijn vertrek uit en ga toch met de fiets | ik neem het openbaar vervoer | andere | |
| gewone stadsfiets | 67% | 19% | 5% | 6% | 3% |
| elektrische fiets | 54% | 29% | 3% | 8% | 5% |
| speed pedelec | 60% | 31% | 0% | 7% | 2% |
| algemeen | 63% | 23% | 4% | 7% | 4% |
[1] Bike to Work is een initiatief van de Fietsersbond, dat Belgische werkgevers ondersteunt die hun werknemers willen stimuleren tot meer fietsgebruik.
[2] Janssen Pharmaceutica was een van de eerste bedrijven in Vlaanderen met een eigen bedrijfsvervoerplan. Het werd ontwikkeld in de vroege jaren ’90 en is sinds 1995 operationeel. Van bij de start maakte het fi etsbeleid integraal deel uit van het bedrijfsvervoerplan
[3] Snelle elektrische fiets waarbij de trapondersteuning niet stopt bij 25 km/u en waarmee je door zelf mee te trappen snelheden tot 45 km/u kan halen.